Magazine

Tot op de dag van vandaag is Couven een internationale persoonlijkheid die de mensen uit de Duits-Nederlands-Belgische grensregio met elkaar verbindt. Als een belangrijke exponent van de Maas-Rijn cultuur, maakt de barokarchitect deel uit van het historische geheugen van de huidige Euregio Maas-Rijn.

Door talrijke verwoestingen tijdens de oorlog, is het werk van Couven sterk gedecimeerd. Toch hebben meer dan twintig bouwwerken de geschiedenis overleefd. Ter gelegenheid van zijn 250ste sterfdag heeft het Akense Couven-Museum een groot deel van de behouden monumenten met elkaar verbonden in een euregionaal evenement.

"Klanken in de bouwwerken van Couven" laat muziek uit de tijd van Couven horen in zijn monumentale gebouwen, zodat de bezoeker de locatie door muziek beleeft. Enkele plekken die normaliter niet toegankelijk zijn voor het publiek, worden opengesteld voor bezoekers. Het Couven-Museum verrijkt het evenement met een tentoonstelling over muziekinstrumenten en de muzikale cultuur uit de barokperiode. Ook worden de originele bouwtekeningen van  Couven getoond.

Wij bedanken alle partners in de Euregio, die dit omvangrijke cultuurproject ondersteunen, voor hun grote engagement, hun enthousiasme en de vele ideeën.

Prof. Dr. Manfred Sicking, afgevaardigde voor Cultuur van de gemeente Aken

Klanken in de bouwwerken van Couven loopt van 12 september 2013 t/m 12 januari 2014

Johann Joseph Couven

J.J. Couven werd op 10 november 1701 in Aken geboren. Zijn vader was als jurist belast met verschillende ambtstaken voor de vrije rijksstad. De familie stamt af van gevestigde adel uit het Luikse land. Hun stamslot bevond zich tussen Clermont-sur- Berwinne en Aubel bij Herve. Couven, Akens eerste bouwmeester met een opleiding tekenkunst, architectuur en mathematiek, bekleedde in zijn geboorteplaats het ambt van stadsarchitect. Na 1752 voerde hij tevens de titel architect van de prins-bisschop van Luik. Hij was zeer vertrouwd met de Franse architectuurtheorie. Tevens verraadt zijn bouwstijl de invloed van de Zuid-Duitse barok.

Toen Couven, in samenwerking met de Westfaalse barokarchitect Konrad Schlaun, de kerken in het Limburgse Wittem en Eys bouwde, kreeg hij midden jaren 30 van de 18de eeuw de opdracht voor het grootste werk uit zijn vroege periode: de abdijkerk St. Johannes Baptist van Burtscheid. Tien jaar later kwam daar het ontwerp voor de parochiekerk St Michael in Burtscheid bij. Talrijke kerkelijke interieurs van Couven demonstreren de briljante vormgeving en veelzijdigheid van zijn ontwerpen. Dat is onder meer terug te vinden in de strenge waardigheid van het kanselaltaar in de Lutherse kerk in Vaals, in het rijk versierde, imposante hoogaltaar van de St. Nikolauskerk van Eupen en in de harmonische eenheid van het interieur van de Akense Theresiakerk. Ook de barokke elementen in de St. Catharinakerken van Eupen-Kettenis en Langerwehe-Wenau zijn van Couvens hand. Zijn laatste en tevens meest verfijnde werk zijn delen uit het kerkmeubilair van de Abdijkerk in Kornelimünster met zijn prachtige orgel. 

Al vanaf het begin van zijn carrière ontwierp Couven representatieve villas en landhuizen voor textielfabrikanten en handelaren. Het herenhuis van de Eupense ondernemer Leonhard Vercken met de aangrenzende fabriek, één van de mooiste in zijn soort, hebben de eeuwen getrotseerd. Ook de elegante woon- en handelsruimte van koopman J.G Grand Ry in Eupen, het huidige Huis Signon, behoort tot het oeuvre van Couven. Tot slot maken ook de St. Johannes-Baptist-Onthoofdingskapel in Eupen-Nispert en de inrichting van het tuinhuis op de Lousberg in Aken  - twee waardevolle schatten ontstaan door burgelijke initiatieven -  deel uit van zijn werk.

De kroon op zijn werk zijn de kasteel ontwerpen die Couven maakte vanaf 1740. Zoals kasteel Jägerhof in Düsseldorf in opdracht van  keurvorst Carl Theodor, kasteel Breill bij Geilenkirchen in opdracht van graaf Von Goltstein en het Norbertinessen klooster St. Gerlach in Houthem. Dit laatste project stond waarschijnlijk onder leiding van zijn zoon Jakob Couven, die bij zijn vader werkzaam was. Na de dood van zijn vader op 12 september 1763, trad Jakob in diens voetsporen door de stijl van zijn vader door te ontwikkelen in het opkomende classicisme. Het Altes Kurhaus in Aken is de belangrijkste nalatenschap van Jakob Couven. Haus Monheim, het huidige Couven-Museum op de Hühnermarkt, werd in 1786 door hem in een nieuw jasje gestoken. Tot op heden is niets aan het pand veranderd.

Dr. Dagmar Preising , Directrice Couven-Museum
Gisela Schäffer, Curatrice Couven-Museum / Klankwerelden

« Terug